Home      Walidacja

Walidacja metod badań - ALGORYTM

 
 

Walidacja metody (method validation) -

proces oceny metody analitycznej prowadzony w celu zapewnienia zgodności ze stawianymi tej metodzie wymogami, definiujący tę metodę oraz pozwalający określić jej przydatność.


Parametry walidacji

Dokładność (accuracy) - zgodność pomiędzy uzyskanym wynikiem pomiaru z wartością rzeczywistą (oczekiwaną)

Precyzja

(precision) – zgodność pomiędzy niezależnymi wynikami uzyskanymi w trakcie analizy danej próbki z zastosowaniem danej procedury analitycznej.

Powtarzalność

(repeatability) – precyzja wyników uzyskanych w tych samych warunkach pomiarowych (dane laboratorium, analityk, instrument pomiarowy, odczynniki).

wyznaczana na podstawie wartości obliczonego odchylenia standardowego serii pomiarów przeprowadzonych: w danym laboratorium, przez danego analityka, z wykorzystaniem danego urządzenia pomiarowego, w krótkim okresie czasu;

c.d

Precyzja pośrednia

(intermediate precision) – długoterminowe odchylenie procesu pomiarowego, do którego wyznaczenia wykorzystuje się odchylenie standardowe serii pomiarów uzyskanych w danym laboratorium w kilkutygodniowym okresie czasu.

Precyzja pośrednia jest pojęciem szerszym od powtarzalności, gdyż na jej wartość wpływ mają:
czynniki osobowe (różni analitycy);
czynniki aparaturowe

Odtwarzalność

(reproducibility) – precyzja wyników uzyskanych w różnych laboratoriach z zastosowaniem danej metody pomiarowej.

Zakres pomiarowy

(range) – zakres wartości stężeń wyznaczonych z założoną precyzją, dokładnością i niepewnością;

c.d

Granica wykrywalności

(Limit of Detection - LOD): najmniejsza ilość lub najmniejsze stężenie substancji (pierwiastka, jonu, związku) możliwe do wykrycia za pomocą danej metody czy też techniki analitycznej z określonym prawdopodobieństwem.

Granica oznaczalności

(Limit of Quantification - LOQ): najmniejsza ilość lub najmniejsze stężenie substancji, możliwe do ilościowego oznaczenia daną metodą analityczną z założoną dokładnością i precyzją.

Liniowość

(linearity) – przedział zakresu pomiarowego metody analitycznej, w którym sygnał wyjściowy jest proporcjonalny do oznaczanego stężenia analitu.

Proces walidacji metody analitycznej powinien być zakończony sporządzeniem raportu / protokołu końcowego zawierającego:

przedmiot i cel metody analitycznej (zakres jej stosowalności, rodzaj);

podstawy metrologiczne;

rodzaj analitu(ów) i skład matrycy;

spis wszystkich wykorzystywanych odczynników, wzorców, materiałów odniesienia wraz z ich dokładną specyfikacją (czystość, jakość, producent, w przypadku syntezy w laboratorium – dokładny opis tej syntezy);

opis procedur służących do sprawdzania czystości stosowanych substancji i jakości wykorzystywanych wzorców;

środki ostrożności;

plan opisujący sposób przeniesienia metody z warunków laboratoryjnych do pomiarów rutynowych;

parametry metody;

spis parametrów krytycznych – tzn. tych, których niewielkie wahania mogą w sposób znaczący wpływać na wynik końcowy oznaczenia – parametry wynikające z określenia odporności metody analitycznej;

spis wszelkiego rodzaju sprzętu laboratoryjnego wraz z ich cechami charakterystycznymi (wymiary, klasa dokładności itp.), schematy blokowe w przypadku skomplikowanych zestawów aparaturowych;

szczegółowy opis warunków przeprowadzenia procedury analitycznej;

opis postępowania statystycznego wraz z załączonymi odpowiednimi równaniami i obliczeniami;

opis procedury w celu kontroli jakości w przypadku analiz rutynowych;

odpowiednie rysunki i wykresy np. chromatogramy, krzywe kalibracyjne;

zgodność wyznaczonych parametrów metody z założonymi wartościami granicznymi;

wartość niepewności pomiaru analitycznego;

kryteria, które należy spełnić w procesie rewalidacji;

imię i nazwisko osoby, przeprowadzającej proces walidacji;

spis wykorzystywanej literatury;

podsumowanie i wnioski;

potwierdzenie i podpis osoby odpowiedzialnej za sprawdzenie i zatwierdzenie procesu walidacji.